Kỹ thuật trông cây mắc ca không phức tạp với bà con nào mới bắt đầu. Tuy nhiên, quá trình chăm sóc lại gặp chút khó khăn, bởi có rễ cọc phát triển kém, rễ nông và tán rộng nên chịu gió bão kém.
Hạt macca có hàm lượng dinh dưỡng khá cao gồm đường, protein, chất béo, chất xơ, vitamin và nhiều khoáng chất cần thiết.
Mắc ca giúp tăng cường sức khỏe tim mạch, bổ sung chất chống oxy hóa, cải thiện đường ruột, giảm cân, tốt cho não, tăng tuổi thọ, chống ung thư… dễ dàng chế biến thành nhiều món ăn ngon bổ dưỡng.
Cây macca có nguồn gốc ở chấu Úc. Ở Việt Nam trồng đầu tiên tại Ba Bì, sau đó triển khai ra các tỉnh Lâm Đồng, Đăk Lăk…
Cây mác ca mang lại nguồn thu nhập tương đối lớn cho người trồng, vì vậy nhiều gia đình lấy đó làm nguồn thu nhập chính.
Trong bài viết này, Fao sẽ hướng dẫn bà con về cách trồng macca sao cho đạt hiệu quả phát triển và năng suất cao nhất nhé!
Mô tả cây Mắc ca
Đây là loại cây gỗ lớn thường xanh có chiều cao lên tới 18m, tán rộng chừng 15m. Cây Mắc ca có hai loại: Mắc ca vỏ hạt nhám (tên khoa học là Macadamia tetraphylla) và Mắc ca vỏ hạt nhẵn (tên khoa học là Macadamia integrifolia).
Lá của chúng có hai loại là có mép nguyên và lá mép hình răng cưa.
Hoa bắt đầu nở rộ từ tháng 12 cho tới tháng 2 năm sau (nhiều khi kéo dài đến tận tháng 4), hoa tự bông dài khoảng 15 đến 25cm, mỗi chùm hoa chỉ đậu khoảng 5 cho tới 14 quả.
Hoa mắc ca có màu trắng hoặc hồng. Chúng không phát tại vị trí đầu cành, mà mọc ra từ nách lá cành 1 đến 2 tuổi, hoàn toàn độc lập với phát lộc cành non.
Quả có hình giống với quả đào hoặc tròn, khi chín vỏ của quả chuyển từ màu xanh sang nâu, vỏ quả khi khô thì tự nứt.
Vỏ hạt macca màu nâu rất cứng, nhân hạt có màu trắng sữa.
Đặc điểm sinh trưởng của macca
Trước khi bước vào kỹ thuật trồng macca thì hãy cùng Fao tìm hiểu qua về đặc điểm sinh trưởng của loài cây này.
Nhi nắm được những đặc điểm cơ bản thì việc chăm sóc, trồng cây macca sẽ dễ dàng hơn rất nhiều phải không nào.
Nhiệt độ: Cây Mắc ca có khả năng chịu lanh tương đối tốt, nhiệt độ bình quân không nhỏ hơn 13 độ C và không được lớn hơn 32 độ C.
Ở giai đọan macca ra hoa, chúng yêu cầu nhiệt độ ban đêm từ 17 cho tới 20 độ C giúp phân hóa mầm hoa để cây ra nhiều hoa.
Lượng mưa: Phù hợp cho cây khoảng 1500 tới 2500mm.
Đất: Có tầng canh tác sâu khoảng 1m, tơi xốp, có khả năng thoát nước tốt, đất không bị chặt, độ pH thích hợp nằm trong khoảng từ 5 đến 6.
Địa hình: Nên trồng ở nơi đất dốc từ 150 trở xuống.
Gió: Nên chọn địa điểm có ít gió bão. Nếu cần phải trồng xen với những cây có thân cao chắn gió hoặc trồng 1 tới 3 hàng cây chắn gió bao quanh khu vực trồng cây Mắc ca.
Ánh sáng: Cây Mắc ca là loài cây ưa sáng, vì vậy bạn không được trồng cây mác ca dưới tán cây khác.
Kỹ thuật trồng cây Mắc ca
Trong kỹ thuật trồng cây Mắc ca Fao chia nhỏ thành 8 bước, mỗi bước tương ứng với một giai đoạn.
Mỗi giai đoạn đòi hỏi bạn thực hiện theo đúng quy trình, hướng dẫn để đảm bảo cây được trồng đúng kỹ thuật, có thể sinh trưởng và phát triển tốt.
1. Cây giống
Nước ta đang trồng cây macca khảo nghiệm và chọn lọc được 23 giống tốt: từ Úc (13 giống), Trung Quốc (5 giống) và Thái Lan (5 giống).
Để đạt được năng suất cao, ổn định nên trồng cây macca ghép với những dòng nêu trên. Cây giống đem đi trồng phải là cây ghép, không trồng giống thực sinh. Vì Mắc ca là loại cây thụ phấn chéo nên trồng theo cách trồng hạt macca dễ bị phân ly.
Cây giống cần đạt được chiều cao từ 60cm tới 1m. Cây ghép có chồi ghép đã liền với vết sẹo, chồi ghép mọc cao từ 25 đến 30cm.
2. Thời vụ trồng
Bắt tay vào thực hiện kỹ thuật trồng cây mác ca vào đầu mùa mưa từ tháng 6 đến tháng 7 hàng năm.
3. Mật độ
Tùy thuộc vào giống cây, vị trí vườn cây mà bạn lựa chọn mật độ trồng sao cho phù hợp.
Mật độ trồng cây mắc ca thuần từ 200 đến 300 cây/ha (278 cây/ha thì khoảng cách trồng là 9x4m; 222 cây/ha thì khoảng cách trồng là 9m x 5m; 200 cây/ha thì khoảng cách trồng là cây mắc ca là 10m x 5m).
Nếu trồng cây macca xen trong vườn cây công nghiệp như chè, cà phê thì trồng với mật độ khoảng 70 cây/ha (khoảng cách 12m x 12m).
4. Đào hố, bón lót
Sau khi quy hoạch vùng trồng cây mắc ca, phát dọn thực bì, làm sạch toàn bộ cỏ dại, làm đất, nếu đất dốc cần tạo bậc thang theo đường đồng mức.
Đào hố: Kích thước của hố trồng cây macca là: 1 x 1 x 1m hay 0,8×0,8×0,8m. Lớp dất mặt để một bên, lớp đất đáy để một bên rồi tiến hành phơi ải trong khoảng thời gian từ 15 đến 20 ngày mới lấp hố.
Bón lót: Bón phân chuồng hoai mục 1 lượng khoảng 15 kg/hố, từ 0,25 đến 0,5kg vôi bột trộn đều cùng phần đất mặt sau đó lấp xuống hố trước.
Phần đất đáy còn lại thì lấp phía trên tới khi đầy hố. Hoàn thiện việc đào đất, lấp hố trước khi trồng cây mắc ca khoảng 15 đến 20 ngày.
5. Cách trồng macca
Để thành công kỹ thuật trồng cây mắc ca thì đừng bỏ qua những quy trình dưới đây nhé.
Để có thể trồng cây Mắc ca đạt năng suất cao cần phải trồng phối hợp với những dòng khác nhau. Bạn có thể bố trí trồng 3 dòng khác nhau đan xen rồi tiếp tục thực hiện việc trồng lập lại như vậy.
Khi mua cây giống về nên để chúng ở những vị trí râm mát, tưới nước để giữ được độ ẩm, khi bộ rễ đã ổn định thì đem chúng đi trồng.
Cách trồng cây macca: Vận chuyển cây nhẹ nhàng để tránh làm vỡ bầu đất, đào một lỗ lớn hơn so với bầu đất giữa hố, xé bỏ lớp vỏ nilon đặt cây ngay ngắn rồi lấp đất lèn chặt. Phủ đất kín mặt bầu theo hình mâm xôi để tránh tình trạng bị ngập úng nước.
Trước và sau khi trồng cây macca thì cần bỏ thuốc Basudin vào trong hố và rải lên trên bề mặt đất quanh gốc cây để ngăn ngừa mối hại. Cắm cọc cố định thân cây Mắc ca nhằm để tránh bị gió hay các yếu tố bên ngoài làm lay gốc.
Vì cây Mắc ca không có khả năng chịu gió tốt nên trồng cây macca cần chắn gió từ 2 đến 3 hàng bao xung quanh chúng.
Mô hình, kỹ thuật trồng cây mắc ca ở Tây nguyên
Cách chăm sóc cây macca
Sau khi hoàn thành xong việc trồng cây mắc ca thì khoảng 20 đến 30 ngày bạn cần phải tiến hành kiểm tra, trồng dặm lại cây bị chết; chỉnh sửa ngay ngắn đối với những cây bị nghiêng đổ.
Khoảng 30 tới 40 ngày sau khi trồng cây macca thì bạn thực hiện việc phát dọn dây leo, làm cỏ xới đất xung quanh gốc đường kính 0,8 tới 1m.
Lần 2 thực hiện cách lần 1 từ 40 đến 50 ngày. Hàng năm trước khi tiến hành bón phân thì các bạn cần tiến hành làm cỏ, xới đất cho cây.
Bón phân cho cây mắc ca
Bón thúc ở giai đoạn trước khi cây ra hoa:
Năm thứ nhất:
Bón phân vào rãnh quanh gốc (rãnh sâu khoảng 5 đến 10cm cách gốc 1 khoảng 25 đến 30cm).
Mỗi lần bón với liều lượng 100gram/gốc NPK 16-16-8-13S sau khi bón phân thì lấp toàn bộ đất lại.
Tiến hành bón thúc lần 2 cách lần thứ nhất từ 40 cho tới 50 ngày .
Năm thứ hai, thứ ba:
Tiến hành bón phân 2 lần vào thời điểm đầu và gần cuối mùa mưa. Bón phân vào rãnh xung quanh gốc (rãnh có độ sâu chừng 5 đến 10cm cách gốc 1 khoảng là 30 đến 40cm).
Mỗi lần bón 1 lượng phân bón là 120 gram/gốc NPK 16-16-8-13S bón phân xong thì lấp đất lại.
Giai đoạn khi cây macca ra hoa, đậu quả:
Bón phân 3 lần vào thời kì: trước khi cây ra hoa, khi đang ra trái và sau thu hoạch xong. Lượng phân bón sử dụng cho cây sẽ tăng dần theo mỗi năm, bón phân theo chiều của tán lá.
Xới đất thành rãnh có độ sâu khoảng 10 đến 15cm, rộng chừng 20cm, sau khi bón phân thì lấp đất lại. Bón 1 lượng phân khoảng 20 đến 30 kg phân chuồng hoai theo tần suất là 1 lần/năm vào thời kì trước khi cây ra hoa.
Tỉa cành, tạo tán cho mắc ca
Hàng năm, khi thực hiện xong việc thu hoạch quả thì bạn cần tỉa cành tạo tán, tỉa bỏ đi những cành yếu sâu bệnh.
Việc này giúp cây được thông thoáng, giảm thiểu sâu bệnh hại, tăng cường chất dinh dưỡng nuôi cây.
Phòng trừ sâu bệnh hại macca
Trong suốt khoảng thời gian thực hiện kỹ thuật trồng cây mác ca thì khó có thể tránh khỏi tình trạng cây bị nhiễm sâu bệnh hại.
Khi phát hiện sâu bệnh hình thành trên cây thì bạn phải nhanh chóng xử lí chúng để bệnh không nặng hơn.
Dưới đây là một vài loại bệnh phổ biến mà cây macca thường gặp phải cũng như là cách tiêu diệt chúng, hãy tìm hiểu để chữa trị cho cây trồng của bạn nhé.
1. Bệnh hoa
Triệu chứng: Đầu tiên cây hình thành một số đốm màu vàng tối ở đài hoa, sau đó cả hông hoa sẽ bị khô héo, hoa bị khô rồi rụng dần.
Trong điều kiện thời tiết mưa ẩm những bông hoa bị nhiễm bệnh chuyển sang mầu nâu xám rồi tới màu đen.
Cách phòng trị: Không nên trồng cây macca với mật độ quá dày. Khi cây chớm bị bệnh thì phun thuốc có chứa hoạt chất Benomyl, Thiophanate-methyl, Carbendazim,… nếu phun chậm thì thuốc sẽ không có tác dụng.
2. Bệnh vỏ quả có nốt
Triệu chứng: Đầu tiên trên vỏ quả sẽ hình thành những nốt màu vàng nhạt, dần dần biến thành màu vàng đậm rồi chuyển sang màu nâu lan rộng từ 5 đến 15mm. Vi khuẩn xâm nhập vào phía bên trong của vỏ nó chuyển thành màu nâu đen.
Cách phòng trị: Phun Cupric Hydroxide Cu(OH)2 nồng độ 77% pha loãng cùng với 300 đến 800 lần phun lên tất cả quả hoặc cục bộ lô bị bệnh, mỗi tháng cần phun 1 lần, thực hiện đều trong vòng ba tháng liền.
3. Bệnh hại thân cây
Triệu chứng: Loại bệnh hại này chủ yếu tác động lên thân cây và cành cây, vì hai loại nấm dịch mao khuẩn và 2 bào khuẩn mao sắc. Bệnh thường lây lan bởi tác động cơ giới lan truyền vào vết thương của thân cây.
Khi cây đã nhiễm bệnh thì lá, cành sẽ bị chết khô và dần dần cây cũng bị chết theo.
Cách phòng trị: Sử dụng sơn trắng trộn cùng với Cupric Hydroxide Cu(OH)2 (30% hydroxit đồng 100 gr/lít) sơn vào vị trí từ độ cao 35cm xuống phía dưới gốc cây.
Nếu cây đã bị nhiễm bệnh thì cần phải sử dụng hỗn hợp Metalaxyl có nồng độ 0,4% và Thiophanate-methyl có nồng độ 0,2% với sơn trắng phết vào vị trí bị bệnh mỗi tuần một lần, thực hiện liên tục trong vòng ba lần.
4. Côn trùng
Cần phun thuốc phòng ngừa theo định kỳ, không nên phun thuốc lúc khi cây đang trong giai đoạn ra hoa.
Giai đoạn cây đang ra trái non, thường bị côn trùng chích hút quả non khiến cho quả có những nốt thâm và nứt vỏ quả.
Thu hoạch hạt Mắc ca
Đây là giai đoạn mà bạn mong chờ nhất trong quá trình trồng cây macca phải không nào, hãy thực hiện việc thu hoạch theo hướng dẫn dưới đây để năng suất thu được là cao nhất nhé.
Cây ghép sau 3 tới 4 năm trồng thì bắt đầu cho quả bói. Trồng được 10 năm là chúng bắt đầu cho năng suất ổn định hơn. Mùa thu hoạch quả bắt đầu từ tháng 7 cho tới tháng 9.
Bạn có thể tiến hành thu hoạch hạt khi hạt rụng xuống đất hay có thể hái quả từ trên cây. Quả sau khi được thu hoạch cần bóc vỏ ngay trong vòng 24 giờ.
Sau đó nhanh chóng vận chuyển chúng đến nhà máy chế biến sấy khô hay sấy ngay tại nhà. Việc sấy khô cho quả cần thực hiện trong vòng hai tuần sau khi thu hoạch xong quả macca.
Như vậy là chúng ta đã tìm hiểu xong về kỹ thuật trồng cây mác ca cũng như là những cách chăm sóc để thu được macca đạt năng suất và chất lượng tốt nhất rồi.
Qua bài viết này, Fao hy vọng các bạn có thể tự tay trồng cho mình những cây macca xanh tốt, khỏe mạnh, mang lại cho gia đình bạn nguồn thu nhập lớn nhé. Chúc các bạn thành công!
