Cây quế trở thành cây trồng chủ lực cho phát triển kinh tế hộ. Để nâng cao năng suất và chất lượng cây quế góp phần mang lại hiệu quả kinh tế cao thì ngay gia đoạn nhân tạo giống là khẩu tiên quyết. Vậy kỹ thuật nhân giống cây quế cần lưu ý một số vấn đề sau:
1.Chọn vị trí làm vườn ươm cây quế
– Là nơi đất tốt, thoát nước tốt không bị ngập úng, gần nguồn nước sạch và đường giao thông thuận tiện cho việc bốc xếp và vận chuyển cây giống.
2. Kỹ thuật làm bầu ươm cây quế
– Vỏ bầu nên chọn túi nilong đen, kích cỡ 8 x 12 cm.
– Đất bầu: Đất mùn tơi xốp được làm kỹ nhuyễn, sàng mịn. Sau đó được trộn với 2% phân lân hoặc NPK.
3. Xử lý hạt giống trước khi gieo
– Hạt giống được sàng sạch cát. Sau đó cho hạt vào rổ đãi, vò hạt trong nước lạnh để loại bỏ hết hạt lép, hạt nổi… rồi hong hạt trong bóng dâm cho hạt se bớt nước. Hạt này có thể gieo ngay hoặc tiếp tục ngâm nước ấm 30-40oC trong 3 giờ. Vớt hạt ra để ráo nước, rồi ngâm hạt trong thuốc tím nồng độ 0,1% trong 15 phút, vớt ra ủ hạt trong cát ẩm (10-12%), tỷ lệ 1 hạt: 2 cát. Thường xuyên kiểm tra và tưới nước đủ ẩm cho hạt đến khi hạt nứt nanh thì mang đi gieo. Nên chọn những hạt nứt nanh đem gieo trước, những hạt còn lại tiếp tục ủ đến khi nứt nanh mới mang đi gieo.
4. Kỹ thuật gieo hạt vào bầu
– Gieo 1 hạt vào 1 bầu đối với các bầu phía trong. Các bầu phía rìa luống thì gieo 2 hạt/bầu để chủ động cây cấy dặm vào những bầu có cây chết hoặc hạt thối.
– Gieo hạt có độ sâu từ 1-1,5 cm rồi phủ kín hạt bằng lớp đât tơi mịn.
5. Kỹ thuật tưới nước cho vườn ươm cây quế
– Mục đích của việc tưới nước là nhằm duy trì độ ẩm cần thiết cho đất để cây sinh trưởng, phát triển tốt.
– Lượng nước và số lần tưới thì phụ thuộc vào độ tuổi của cây và khí hậu thời tiết.
– Khi tưới thì dùng nước sạch và dùng o doa để tưới. Đối với những luống hạt mới gieo, cây non mới nảy mầm có độ cao dưới 5 cm, dùng bình phun sương hoặc dùng thùng o doa lỗ nhỏ để tưới. Tưới mỗi ngày 1 lần , lượng nước tưới từ 2-3 lít/m2 mặt bầu. Đối với những luống cây có độ cao trên 5 cm thì dùng o doa để tưới giữ độ ẩm hằng ngày, lượng nước tưới từ 4-5 lít/m2 mặt bầu. Vào những ngày dâm mát thì tưới 1 lần/ ngày. Những ngày trời nắng thì tưới 2 lần. Lưu ý tưới nước 1 trong 2 thời điểm là sáng sớm hoặc chiều mát. Không tưới ướt sủng mặt luống gây bệnh hại cho cây.
6. Kỹ thuật làm giàn cheo cho cây quế vườn ươm
* Che nắng cho vườn ươm:
– Cần làm giàn che cho cây ở giai đoạn còn non được làm bằng tre nứa hoặc dùng lưới đen. Chiều cao của giàn che từ 1,8-2 m, để thuận tiện cho việc đi lại và chăm sóc cây con.
– Cây con từ 1-3 tháng đầu độ che bóng từ 60-70% ánh sáng. Cây con từ 3-6 tháng tuổi cần che bóng khoảng 40-50% ánh sáng. Sau tháng thứ 7 thì giản dần mức độ che bóng xuống từ 20-25%. Trước lúc trồng 1 tháng thì tháo toàn bộ lưới đen ra.
* Che mưa:
Khi thời tiết mưa to, gió lớn cần che cho cây để đảm bảo cho cây sinh trưởng và phát triển tốt. Không được để bùn đất do nước mưa bắn lên bám vào lá cây làm giảm sự hô hấp và quang hợp của cây.
* Chống rét:
– Những ngày có sương muối giá buốt cần tưới rửa sương bám trên lá cây vào sáng sớm, tránh bị cháy lá khi có ánh năng xuyên qua. Hoặc có thể bố trí các đống hun khói vừa đủ để sua tan sương muối giữ ấm cho cây vào ban đêm.
– Không gieo hạt, cấy cây vào những ngày có nhiệt độ thấp dưới 13oC. Khi nhiệt độ thấp cần che phủ nilong để sưởi ấm cho hạt, cho cây mới gieo.
– Lưu ý khi thời tiết rét đâm, rét hạt kéo dài cần bón bổ sung thêm phân lân hoặc phân kali để làm cho cây cứng cáp tăng khả năng chống chịu với giá rét.
7. Kỹ thuật làm cỏ, phá váng cho cây quế vườn ươm
– Thường xuyên kiểm tra và nhổ sạch cỏ dại mọc trên mặt luống ươm, trên mặt túi bầu, phải luôn giữ cho mặt đất tơi xốp, thông thoáng, tăng khả năng thấm nước của đất.
– Khi làm cỏ cần kết hợp tỉa bớt những cây mầm, chỉ giữ lại mỗi bầu một cây tốt. Tận dụng những cây tỉa đó để cấy dặm vào những bầu cây bị chết.
– Sau mỗi trận mưa to hoặc sau một số đợt tưới cây cần kiểm tra và tiến hành xới váng.
– Phá váng có thể dùng bay hoặc que xới nhẹ, sâu khoảng 5-10 mm, xới xa gốc tránh làm cho cây con bị tổn thương. Cứ 10-15 ngày thì tiến hành xới váng 1 lần.
8. Kỹ thuật bón phân cho cây quế vườn ươm
– Tùy vào điều kiện thực tế có thể xử dụng các loại phân khác nhau để bón cho cây như phân chuồng hoai mục, phân đạm, phân lân, phân kali hoặc phân tổng hợp NPK.
– Liều lượng và thời điểm bón:
Sau khi cấy từ 3-4 tuần mới bón thúc lần đầu tiên. Cứ 1-2 tuần bón thúc 1 lần.
– Phương pháp bón:
+ Hòa phân vào nước cho tan rồi dùng o doa tưới đều trên mặt luống. Giai đoạn cây nhỏ dưới 5 cm, pha 50 gram NPK trong 15 lít nước tưới cho 5 m2 mặt bầu . Giai đoạn cây đạt chiều cao từ 5 cm trở lên, pha 75 gram NPK trong 15 lít nước tưới cho 5 m2 mặt bầu. Tùy theo tốc độ sinh trưởng của cây mà ta có thể quyết định lượng nước tưới và lượng phân bón cho phù hợp.
+ Khi tưới phải tưới vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát. Sau khi tưới phân song phải dụng nước sạch để tưới rửa không để phân bám nhiều trên lá gây cháy lá. Lượng nước tưới là 2 lít/2 m2 mặt luống.
9. Kỹ thuật đảo bầu, cắt xén rễ cho cây quế ở vườn ươm
– Khi cây cao từ 7-10 cm tiến hành đảo bầu, phân loại, xếp cây lớn riêng, cây nhỏ riêng để tiện chăm sóc. Tùy thời gian cây trong vườn ươm có thể sắp xếp lại từ 1-2 lần.
– Cắt xén rễ cho cây con trong vườn ươm nhằm mục đích kích thích cây mọc nhiều rễ con, hạn chế dễ cọc làm tăng độ đồng đều của cây và cũng là một biện pháp hãm cây.
– Khi đảo bầu cần kiểm tra thấy rễ mọc thò ra ngoài túi bầu thì dùng kéo cắt xén rễ. Sau khi cắt dễ, xếp bầu vào luống tưới nhiều nước cho cây.
– Khi cắt rễ xong cây con có thể bị héo, cần che bóng cho đến khi cây phục hồi mới bỏ hẳn giàn che.
10. Kỹ thuật hãm cây quế trong vườn ươm
– Trước khi xuất vườn từ 2-4 tuần cần hãm cây để cây con cứng cáp, dễ thích ứng trước khi đem trồng rừng.
– Phương pháp hãm: Lần tưới thúc cuối cùng chỉ tưới phân lân và phân kali, giảm dần việc tưới nước cho đến khi cây suất vườn.
– Ngoài ra việc đảo bầu, cắt xén rễ cũng có tác dụng hãm cây làm cho cây con cứng cáp dần lên.
11. Bệnh hại cây quế trong vườn ươm
– Cân đề phòng các bệnh cháy lá, thủng lá, lỡ cổ rễ, … thường xuất hiện giai đoạn cây con ở vườn ươm. Thời điểm độ ẩm cao, mưa nhiều bệnh có thể làm cho cây con chết hàng loạt.
– Cần chủ động phòng tránh bệnh bằng phương pháp hóa học như dùng Booc đô 1% phun với liều lượng 1 lít/ 4 m2 mặt bầu. Cần tạo sự thống thoáng cho vườn ươm, loại bỏ cây bị bệnh để không lây lan sang cây khác. Phun phòng trừ định kỳ dùng Booc đô 1%, cứ 15 ngày phun lần.
12. Tiêu chuẩn cây quê suất vườn ươm đem đi trồng
– Cây giống đủ tiêu chuẩn đem đi trồng rừng là những cây được nuôi dưỡng trong vườn ươm khoảng 1 năm tuổi (từ 9-14 tháng, tùy thuộc vào thời vụ trồng rừng).
– Cây con đạt tiêu chuẩn có chiều cao đạt từ 25-30 cm, đường kính gốc lớn lớn hơn 3 mm, cây có từ 5-7 lá. Cây có 1 thân, thân thẳng, xanh tốt không bị cụt ngọn và không bị sâu bệnh hại.
